Anonim Şirket Nedir? Özellikleri Nelerdir?
Anonim Şirket Nedir? Özellikleri Nelerdir?
Yeni şirket kurmak isteyenler ya da var olan şirketini büyütmeyi hedefleyenlerin kafasındaki sorulardan biri, şirket türlerinin ne anlama geldiğidir. Anonim şirket de bunlardan biridir. Bu şirket türünün ne olduğu, şartları ve sorumlulukları, meraklısının kafasını kurcalayan konulardır. Peki, anonim şirketi nedir ve hangi şartlarda kurulur, özellikleri nelerdir? İşte yanıtları…
Anonim Şirket Nedir?
Anonim şirket; sermaye şirketi olmanın bütün özelliklerini üzerinde barındıran, büyük hedeflerin gerçekleşmesi amacıyla kurulan, tüm ekonomik faaliyetlerde yer alabilen kurullar ile çoğunluk esasıyla yönetilen, hisse senedi, tahvil gibi menkul kıymet çıkarabilen bir şirket türüdür. Türk Ticaret Kanunu’na göre; bir unvana sahip, esas sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan ve borçlarından ötürü yalnız mal varlığı ile ortaklarının sorumluluğu, taahhüt etmiş oldukları sermaye payı ile sınırlı bulunan şirketlere anonim şirket denir.
Türk Ticaret Kanunu’nun 329. maddesine göre, pay sahiplerinin şirkete karşı sorumlulukları yalnızca taahhüt etmiş oldukları sermaye paylarıdır.
Anonim şirketi ilkeleri;
- Çoğunluk ilkesi,
- Mal varlığının korunması ilkesi,
- Teknik kadrolarca dışarıdan yönetme ilkesi,
- Kuruluş,
- İşleyiş,
- Devletin ilgilenme yetkisi,
- Sona erme ilkesi gibi ilkeler ile yönetilir.
Anonim Şirketin Özellikleri Nelerdir?
Anonim şirket kurmak isteyen kişi ya da ortakların kanun tarafından belirtilen birtakım kurallara uymaları gerekir. Sınırları kanunlar tarafından çizilen anonim şirketin özellikleri şunlardır:
- Anonim şirketler, kanunca uygulanmasında bir sakınca görülmeyen tüm iktisadi ve ticari konuların gerçekleşmesini amaç edinmek üzere kurulabilir. Bunun için, ana sözleşmede şirketin kurulma amacına ilişkin konunun açıkça belirtilmesi gerekir.
- Anonim şirket, tüzel kişinin bir tacir olması sebebiyle bir ticaret unvanı altında kurulmalı ve bu unvanı ticaret sicilinde tescil ettirmelidir.
- Anonim şirket bir sermaye şirketi olduğu için, ticaret unvanı da işin konusu ile ilgili olmalıdır. Anonim şirketi ibaresinin kısaltılmış hali A.Ş.’dir.
- Türk Ticaret Kanunu’na göre anonim şirketin kurulabilmesi için bir ya da birden fazla kurucuya sahip olması yeterlidir. Bu şekilde kanun, tek kişinin anonim şirket kurabilmesine olanak tanımıştır.
- Esas sermaye 50.000 TL’den ve kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi 100.000 TL’den aşağı olamaz.
- Anonim şirketlerde hisse devri kolayca gerçekleşebilir. Menkul kıymet olarak el değiştirmesi mümkündür. Şirketin kuruluşu esnasında mal ya da eşya gibi aynî olarak konan sermayenin karşılığında alınan hisse senetleri iki yıl geçmeden satılamaz.
- Anonim şirketler, kurumlar vergisi mükellefidir ve vergi muhatabı şirkettir.
- Sadece anonim şirketin yararlandığı haklardan biri de hisse senedi ve tahvil çıkarma hakkıdır.
- Anonim şirketler tüzel kişiliklerdir ve tüzel kişilik ticaret siciline tescil ile gerçekleşir.
- Kurulan anonim şirketinin borçlarına karşı sorumluluğu mal varlığı ile sınırlanır. Ortaklarının sahip olduğu sorumluluk ise taahhüt edilen sermaye ile olur.
- Sermayenin bölünmesi halinde, her bir sermaye 1 kuruşluk paylara ve katlarına bölünecek şekilde olur.
- Hisse senetleri ile temsil edilebilen anonim şirket, şirket sermayesinin tamamı ödenmedikçe hamiline yazılı hisse senedi çıkaramaz.
Anonim Şirketin Kuruluş Aşamaları Nelerdir?
Anonim şirketi kurmak isteyenlerin takip etmesi gereken adımlar;
- Öncelikle anonim şirketi Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın izniyle kurulur.
- Şirketin kuruluşundan itibaren 30 gün içinde, şirketin bulunduğu ofisin yer ticaret siciline tescili gerçekleştirilir.
- Ardından Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde bu işlemin ilan edilmesi gerekir.
Anonim şirket kurulurken, şirketin ana sözleşmesinde aşağıdaki bilgiler yer almalıdır:
- Anonim şirketin açık unvanı,
- Şirketin varsa ortaklarının bilgileri ve hisse tutarları,
- Şirketin merkez adresi,
- Şirketin genel müdürü,
- Şirkete ait sermayenin %25’i peşin ödenmişse geriye kalan %75’inin ne zaman ödeneceği,
- Sermaye konusu gibi bilgiler önem kazanır.
Anonim Şirketlerin Vergisel Durumu Nedir?
- Anonim şirketler kurumlar vergisi ile mükelleftirler.
- Tüm beyannameler elektronik ortamda verilir.
- Kurumlar vergisi, vergi matrahının %20’si oranındadır.
- Şirket çalışanları, gerçek kişilerden aldıkları serbest meslek hizmetleri ve kiraladıkları iş yerleri için muhtasar beyanname verir, gelir vergisi stopajı öderler.
- Muhtasar beyanname çalışan sayısına göre farklı periyotlarda verilebilir. Çalışan sayısı 10 kişinin altında kalıyor ise üç ayda bir beyanname verilebilirken; daha çok çalışan sayısına sahip olunması halinde ayda bir beyanname verilebilir.
- Anonim şirket her ay Katma Değer Vergisi beyannamesi verir.
- 3 ayda bir Geçici Kurumlar Vergisi beyannamesi verir.
- Her ay Damga Vergisi beyannamesi verir.
- Anonim şirketlerde dağıtılan kar payı üzerinden %15 oranında Gelir Vergisi stopajı yapılır.
- Anonim şirketler verdikleri beyannamelerde maktu damga vergisi ödemekle yükümlü olurlar.
Anonim Şirket Tüzel Kişi midir?
Anonim şirket, ticaret sicili işlemlerine tabidir.Tüm adımlar uygulandıktan sonra şirketi tescili yapılmış olur ve şirket, tüzelkişiliğini kazanır. Yani, anonim şirket bir tüzel kişidir.
Anonim Şirket Kaç Ortak Olur?
Türk Ticaret Kanunu, anonim şirketin bir ya da birden çok kişi tarafından kurulabileceğini söyler. Yani bir anonim şirket en az bir kişi tarafından kurulabilir ve bu bir kişi tüzel ya da gerçek kişi olabilir. Aynı zamanda en fazla 500 ortak ile bu şirket türü kurulabilmektedir.